گاه پیش می آید که درحادثه رانندگی بین دو وسیله نقلیه هردو راننده مقصر تشخیص داده می شوند برای مثاب راننده "الف" 30 درصد و راننده "ب" 70درصد مقصرهستند. یا اینکه هریک 50درصد دروقوع حادثه نقش دارند.

حال این سوال پیش می آید که در این گونه مواردنحوه محاسبه دیه و خسارت وارده به اتومبیلها برمبنای میزان تقصیر هر یک از دو راننده محاسبه می شود و یا بالمناصفه؟ برای پاسخ به این مساله باید دو موضوع را ازیکدیگر تفکیک کرد. نخست آنکه درمورد خسارت وارده به اتومبیل ها هریک از راننده ها مسوول نصف خسارت وارده به اتومبیل طرف مقابل است خواه درصد تقصیر آن دو در تصادف مساوی باشد(50 ،50) خواه مساوی نباشد(مانند مثال 30 به 70) از این رو در این گونه موارد مسوولیت هرکدام از رانندگان ضامن نصف خسارت وسیله نقلیه دیگری است.

نکته دیگردرمورد دیه قتل یا صدمات بدنی است آیا در این خصوص نیز به هر میزان که طرفین مقصر باشند باید نصف دیه طرف مقابل و سرنشینان اتومبیل را بدهند؟ در اینجا دو عقیده وجود دارد . یک عده معتقدند که در این حالت نیز هر یک از راننده ها مسوول پرداخت نصف دیه است و اگر کارشناس تقصیر راننده ای را کمتر از تقصیر راننده دیگر تشخیص دهد این امر تاثیری در مسوولیت مساوی طرفین ندارد و اگر تقصیر به هردو راننده نسبت داده شود هرکدام ضامن نصف دیه هستند و در عوض عده ای دیگر معتقدند که در این حالت ملاک مسوولیت برای پرداخت دیه میزان تقصیر هر یک از راننده ها است. پس اگر در حادثه ای یکی از راننده ها 70 درصد و دیگری30 درصد مقصر باشد و حادثه منجر به فوت یکی از سرنشینان اتومبیل شده باشد دیه بر مبنای 70 درصد و 30 درصد از سوی مقصرین حادثه پرداخت می شود.

پرسش: آیا هنگامی که یکی از دو راننده مقصر فاقد گواهینامه باشد بردرصد مسوولیت او اضافه می شود یا خیر؟

پاسخ:

گرچه نداشتن گواهینامه خود جرم مستقلی است و اگر راننده مقصر علاوه بر تقصیر گواهینامه نداشته باشد در میزان مجازات او تحت شرایط خاصی افزوده می شود اما تاثیری در میزان مسوولیت او در وقوع حادثه نخواهد داشت چه بسا شخصی در حادثه رانندگی که منجر به قتل و یا نقص عضو شده فاقد گواهینامه باشد اما علت وقوع حادثه گردش به چپ یابی مبالاتی طرف مقابل باشد که در این حالت از این حیث مسوولیتی متوجه راننده بدون گواهینامه نیست.

پرسش: اگر هر دو راننده مقصر خود نیز در حادثه فوت کنند آیا ورثه آنها نیز مسوولیت دارند؟

پاسخ: همانطور که می دانیم مجازاتها فقط بر اشخاصی که مرتکب جرم شده اند تحمیل می شوند نه بر ورثه آنها اما درخصوص دیه با اینکه دیه نوعی مجازات به حساب می آید لکن قانونگذار آن را نوعی جبران خسارت نیز فرض کرده که با این استدلال در صورتی که ورثه هریک از مقصرین ما ترک یعنی" اموال به جامانده" را پذیرفته باشد باید به میزان مسوولیت متوفی دیه را بپردازد. در اینجا باید توجه داشت که اگر اتومبیلها بیمه باشند شرکت بیمه مسوولیت پرداخت دیه را برمبنای میزان تقصیر متوفی در حادثه برعهده خواهد داشت.

پرسش: اگر اموال به جامانده از متوفی کمتر از مقدار دیه ای باشد که متوفی مسوول پرداخت آن بوده چه کسی مسوول است؟

پاسخ: همین که ورثه ترکه را بپذیرند( چه میزان آن کمتر از بدهی متوفی باشد چه بیشتر از آن) باید بدهی متوفی را به هرمیزان که باشد پرداخت کند